Uncategorized

PAYLI MÜLKİYETTE ECRİMİSİL (PAYDAŞLAR ARASINDA ECRİMİSİL)

1-Hangi durumlarda paydaş diğer paydaşlardan ecrimisil talep edebilir?

TMK mad.693 gereği paydaşlardan her biri diğerlerinin hakları ile bağdaştığı ölçüde paylı maldan yararlanabilir ve onu kullanabilir.Paylı mülkiyette,paydaş diğer paydaşların hakları ile bağdaştığı ölçüde taşınmazı kullanıyorsa ecrimisil ödemesi gerekmez.

Paylı mülkiyete uygun olmayan kullanım halinde yani bir paydaşın diğer paydaşların hakları ile bağdaşmayacak ve diğer paydaşların kullanımına engel olacak şekilde kullanımı durumunda ise paydaşlar kendi paylarına dayalı elatmanın önlenmesi ve ecrimisil davalarını açabilirler.

2-Hangi durumlarda paydaş diğer paydaşlardan ecrimisil talep edemez?

Tüm paydaşları bağlayan harici bir taksim sözleşmesi ve özel parselasyon planı veya fiili kullanma biçimi varsa ve kullanımda bu kapsamda ise bu şekilde kullanan paydaşın ecrimisil ödemesi gerekmez.

3-Dava öncesi dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Dava öncesi öncelikle; tüm paydaşları bağlayan harici bir taksim sözleşmesi ve özel parselasyon planının olup olmadığı veya fiili kullanma biçiminin oluşup oluşmadığı,varsa çekişmeli yerin kimin kullanımına terk edildiği ve paydaşın, haksız kullanım olduğu iddia edilen kullanımının diğer paydaşların hakları ile bağdaşıp bağdaşmadığı,davacının taşınmazda kullanabileceği bir yerin olup olmadığı saptanmalıdır.

‘‘…Paydaşlar arasındaki elatmanın önlenilmesi davalarında öncelikle tüm paydaşları bağlayan harici bir taksim sözleşmesi veya özel parselasyon planının olup olmadığı ya da fiili kullanma biçiminin oluşup oluşmadığı üzerinde durulmalı varsa çekişmeli yerin kimin kullanımına terk edildiği sapanmalı,harici veya fiili taksim yoksa uyuşmazlık yukarıda değinildiği gibi TMK müşterek mülkiyet hükümlerine göre çözümlenmelidir.

            Ne var ki,somut olayda dosya içeriği ve toplanan delillerden özellikle bilirkişi raporundan taşınmazda harici taksim ya da fiili kullanma biçiminin oluşup oluşmadığı yönünden hükme yeterli bir araştırma yapıldığı söylenemez.

            Nitekim bilirkişi raporunda fiili kullanıcılar olarak zikredilen kişilerin taşınmazın tüm paydaşları olmadıkları başka deyişle taşınmazda payları olan bazı kişilerin bilirkişi raporunda fiili kullanıcı olarak görünmedikleri anlaşılmaktadır.Hal böyle olunca,dava konusu taşınmazda harici taksim ya da fiili kullanma biçiminin oluşup oluşmadığının tereddüde yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulması gerekirken…’’ (Yargıtay 1.Hukuk Dairesi 2014/19001 E.,2017/1850 K.,11.04.2017 T.)

‘‘ …Hal böyle olunca,konunun uzmanı bilirkişiler ile yerinde keşif yapılarak dava konusu taşınmazda tüm paydaşları bağlayan fiili kullanım biçiminin oluşup oluşmadığının araştırılması oluşmuş ise hangi bölümün hangi paydaşa bırakıldığının belirlenmesi ve bu durumun bilirkişilerce krokilerinde işaretlenmesi ve davacının kullanımına bırakılan bölüme bir elatma var ise ecrimisil hesabı yapılması,eğer fiili kullanım biçiminin oluşmadığı saptanır ise de paylı mülkiyet hükümlerine göre payından az yer kullandığını iddia eden davacının davası dinlenemeyeceğinden davanın tümden reddi gerekirken…’’ (Yargıtay 1.Hukuk Dairesi 2017/22421E.,2016/4214 K.,06.04.2016 T.)

4-Paydaşlar arasında fiili kullanma ya da taksim anlaşması varsa ecrimisil talep edilebilir mi?

Paydaşlar arsında fiili kullanma biçimi ya da yazılı taksim anlaşması var ise ve paydaş taşınmazdan söz konusu anlaşmaya uygun bir biçimde yararlanıyorsa bu halde diğer paydaşların ecrimisil talepleri kabul edilmez.

5-Paydaşlar arasında ecrimisil talebi için intifadan men koşulu gerekli midir? İstisna durumlar var mıdır?

Paydaşın ecirmisil talebinin kabulü için dava açmadan önce fazladan yer kullanan paydaşı İNTİFADAN MEN (yararlanmadan engelleme) etmiş olması zorunludur.Ancak intifadan men koşulunun istisnaları vardır.

Şu hallerin varlığı durumunda intifadan men koşulu aranmayacaktır;

1-Davaya konu taşınmazın kamu malı olması,ecrimisil istenen taşınmazın (bağ,bahçe) doğal ürün veren ya da (iş yeri,konut gibi )kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması,

2-Paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi,

3-Davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin elatmanın önlenmesi,ortaklığın giderilmesi,ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması,

4-Taşınmazın getirdiği ürün itibariyle kendiliğinden oluşan ürünler,biçilen ot,toplanan fındık,çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali halleridir.

”Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır. Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış bir takım istisnaları vardır. Bunlar; davaya konu taşınmazın kamu malı olması, ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren yada (işyeri, konut gibi) kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması, paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması halleridir. Bundan ayrı, taşınmazın getirdiği ürün itibariyle de, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali halinde intifadan men koşulunun oluşmasına gerek bulunmamaktadır.

Yine paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belli bulunması durumunda, davacı paydaş tarafından davalı paydaş aleyhine bu taşınmaza ilişkin elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri dava açılması hallerinde yine intifadan men koşulu aranmaz.

Bu nedenle, davaya konu taşınmaz yönünden sayılan istisnalar dışında intifadan men koşulunun gerçekleşmesi aranacak ve intifadan men koşulunun gerçekleştiği iddiası, her türlü delille kanıtlanabilecektir. ” (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 27.02.2002 tarihli ve 2002/3-131 E, 2002/114 K sayılı ilamı) 

6-Hükmedilecek ecrimisil nasıl belirlenir?

Ecrimsile tarafların payları oranında hükmedilir.Taşınmazın tamamı için takdir edilen bedel tek paydaşa verilmez.Bunun için tapu kayıtları dikkate alınarak hesaplanan miktar üzerinden ecrimisile hükmedilmesi gerekmektedir.

‘‘ Davacının,dava konusu taşınmazda dava dışı kişilerle birlikte paydaş oldukları sabit olduğuna göre Mahkemece davacıların tapudaki payları oranında ecrimisile hükmedilmesi gerekirken,tapu kayıtları gözetilmeden ve her bir davacıya düşen ecrimisil bedeli belirtilmeden bilirkişi tarafından hesaplanan toplam miktar üzerinden ecrimisile hükmedilmesi doğru görülmemiştir…’’ (Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2018/12711 E.2021/1317 K.16.02.2021 T.)

Kaynak;Tekdoğan,Ecrimisil Davaları,Ankara 2021

Av.Gülden DOĞAN